چطور طراحی بسته بندی را شروع کنیم؟
احتمالا قصد دارید که طراحی بسته بندی را شروع کنید اما نقشه راه واضحی ندارید و نمی دانید که چطور باید وارد این حرفه شوید. یکی از بزرگ ترین بازارهای هدف طراحی گرافیک و خصوصا طراحی صنعتی، طراحی بسته بندی می باشد. در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که چطور طراحی بسته بندی را شروع کنیم؟
در این مقاله میخوانیم :
بسته بندی چیست؟
بسته بندی مجموعه ای از فرایند های مختلف برای ایجاد یک معرف و یک محافظ است. منظور از معرف یعنی برندینگ محصول؛ با استفاده از یک بسته بندی می توان در زمینه مارکتینگ و برندینگ یک محصول گام برداشت. اما نقش دوم یک بسته بندی محافظت از محصولی می باشد که درون آن قرار می گیرید؛ این محصول باید از زمان تولید تا زمان مصرف ماندگاری بالایی داشته باشد تا بهترین تجربه را برای مخاطب خود فراهم آورد.
نمی توان گفت کدام یک از نقش های بالا برای یک بسته بندی مهم تر است؛ چرا که هر اهمیت کدام از نقش های معرف و محافظت با توجه به نیاز کارفرما، نیاز محصول، نیاز بازار، نوع محصول، نوع مخاطب هدف محصول و… می تواند متفاوت باشد.
پس به طور خلاصه می توانیم برای هر بسته بندی دو وظیفه بنیادی تعریف کنیم:
- حفاظت از محصول
- برندینگِ محصول/کارخانه
یک بسته بندی ممکن است هر دوی این وظایف یا یکی از آنها را بر عهده بگیرد.
نقش بسته بندی چیست؟
حفاظت از محصول
وظیفه نخست هر بسته بندی حفاظت از محصولی می باشد که در داخل اش قرار می گیرد. محصول شما ممکن است مایع، جامد، پودر، نیمه جامد و یا حتی گاز باشد(مثل اسپری خوش بو کننده). بنا براین طراح بسته بندی موظف است بسته بندی طراحی کند که تحت شرایط مختلف از محصول محافظت کند.
خامه صبحانه را در نظر بگیرید. در این مثال فرض کنید که به جای استفاده از فیلم های مقاوم از فیلم نایلونی استفاده شود، در این صورت ممکن است با وارد شدن فشار اندکی به بسته بندی آسیب جدی به آن وارد شده و در نتیجه محصول نیز دست خور تغییرات شود.
یا فرض کنید برای یک گلدان چینی که محصولی شکننده و آسیب پذیر می باشد، به جای بسته بندی کارتنی از بسته بندی مقوایی استفاده کنیم، در این صورت احتمال آسیب فیزیکی به محصول بسیار افزایش می یابد.
برندینگ محصول/کارخانه
یکی دیگر از وظایف یک بسته بندی ایجاد ارتباط احساسی با مشتری یا مصرف کننده می باشد. وقتی که به یک فروشگاه مراجعه می کنید با سیل عظیمی از برند های مختلف روبرو می شوید. انسان به طور غریزی به دنبال زیبایی است، اگر هیچ تجربه قبلی از برند نداشته باشید به سراغ محصولی می روید که از طرح دلنشین و زیبایی روی بسته بندی خود استفاده کرده است؛
ممکن است یک تایپوگرافی جذاب، یک رنگ جذاب، یک طرح ساختاری جذاب شما را جذب کند و در نتیجه آن محصول را خرید کنید. اگر تجربه شما از این خرید و محصول ارضا کننده باشد در خرید های بعدی نیز به سراغ همان برند می روید و به برند های دیگری که در قفسه کنار این بسته بندی قرار گرفته اند توجه نخواهید کرد.
پس در کنار حفاظت از محصول، بسته بندی نقش ایجاد ارتباط با مشتری یا مصرف کننده را نیز ایفا می کند که این مورد را می توان بعنوان برندینگ محصول یا کارخانه در نظر گرفت.
انواع بسته بندی
حال که با تعریف بسته بندی آشنا شدید وقت آن است که انواع بسته بندی هارا بشناسید. بسته بندی هارا می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد: متریال و کاربرد.
- متریال: منظور از جنس یا متریال یک بسته بندی ماده ای است که برای تولید بسته بندی استفاده می شود.
- کاربرد: کاربرد یک بسته بندی یعنی هدف آن بسته بندی از وجود اش.
انواع بسته بندی از جنبه متریال
بسته بندی ها با توجه به متریال یا ماده ای که در آنها استفاده می شود به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
- بسته بندی های سالید (سخت): بسته بندی های سالید دارای ساختار مستحکمی می باشند و به راحتی خم نمی شوند. از آنها می توان به بسته بندی های کارتنی، مقوایی، پلاستیکی، فلزی و… اشاره کرد.
- بسته بندی های فلکسیبل (نرم): به بسته بندی هایی می گویند که دارای ساختار نرم و ارتجاعی هستند و در برابر فشار به راحتی تغییر شکل می دهند. مثل بسته بندی چیپس
انواع بسته بندی از جنبه کاربرد
بسته بندی ها فقط از جنبه متریال تقسیم بندی نمی شوند بلکه از جنبه کاربردی که در حفاظت از محصول یا حمل و نقل آن دارند نیز تقسیم بندی می شوند. آموزه ی این تقسیم بندی باعث خواهد شد از این به بعد وقتی بسته بندی را می بینید با خود فکر کنید که آیا این بسته بندی اولیه، ثانویه یا سوم است؟
همانطور که متوجه شدید در دنیای بسته بندی، آنها را از جهت کاربرد به 3 دسته اصلی تقسیم بندی می کنیم:
- بسته بندی اولیه: به بسته بندی گفته می شود که در تماس مستقیم با محصول می باشد.
- بسته بندی ثانویه: به بسته بندی گفته می شود که بسته بندی اولیه را در بر می گیرد. هدف آن معمولا برندینگ و محافظت بیشتر از محصول می باشد.
- بسته بندی سوم یا مادر: به بسته بندی گفته می شود که بسته بندی اولیه و ثانویه را همزمان در بر می گیرد. هدف از این نوع بسته بندی معمولا حمل و نقل آسان می باشد و برندینگ قوی عموما هدف ما نمی باشد.
طراحی بسته بندی چیست؟
مجموعه فرایند هایی که در هنر گرافیک و طراحی صنعتی به کار برده می شود تا یک بسته بندی به تولید برسد، طراحی بسته بندی گفته می شود.
طراحی بسته بندی صرفا درباره طراحی گرافیک بسته بندی، یعنی طرح و نقش و رنگ و تایپوگرافی و… نیست؛ بلکه شامل طراحی قالب، ساختار، ساختار دپو، ساختار چینش در قفسه، طراحی گرافیک، توجه به استاندارد ها و حتی انتخاب نوع متریال یا جنس بسته بندی می باشد که قرار است محصول داخل آن قرار گیرد.
در دوره طراحی بسته بندی این فرایند پیچیده به طور کامل مورد بررسی و تدریس قرار گفته است:
دو بخش مهم یک بسته بندی سالید
هر بسته بندی سالید دارای دو بخش مهم می باشند، یکی از آنها قالب و دیگری گرافیک بسته بندی می باشد. قالب بسته بندی که به آن دایلاین گفته می شود، مجموعه ای از تمامی خطوط برش، تا، پرفراش(نیم تیغ)، ناحیه چسب و… می باشد که طراح بسته بندی موظف است آنهارا به خوبی انجام دهد.
بخش بعدی گرافیک بسته بندی می باشد که شامل انتخاب رنگ مناسب، تایپوگرافی مناسب، لی اوت مناسب، چینش متون، استفاده از آیکون های استاندارد و… می باشد.
هر دوی این حرفه ها باید برای طراحی یک بسته بندی خوب به طور کامل فرا گرفته شود.
چطور طراحی بسته بندی را شروع کنیم؟
حال که با تعاریف لازم در این حرفه آشنا شدید وقت آن است که بدانیم چطور طراحی بسته بندی را شروع کنیم؟
برای ورود به این حرفه دلنشین و جذاب که با سختی ها و چالش های خود همراه است، در قدم نخست باید دید سه بعدی به محیط اطراف خود داشته باشید. توجه کنید منظور از این حرف این نیست که باید به نرم افزار های سه بعدی مسلط باشید، بلکه منظور این است که برای طراحی بسته بندی موفق باید بتوانید برای هر محصول یک پوشش دو بعدی یا فلکسیبل را در نظر بگیرید که در نتیجه تا شدن و یا پیچیدن دور یک محصول تبدیل به یک بسته بندی می شود.
این استعداد ذاتی نیست و با انجام تمرین های مختلف می توان به آن مسلط شد. پس دست به کار شوید و مقوا را بردارید و از بسته بندی های ساده شروع کنید. مثلا برای یک مکعب روبیک بسته بندی طراحی کنید. از آنجا که یک روبیک در قالب مکعبی می باشد پس می توان اقدام به ساخت یک مکعب با مقوا کرد. برای انجام این کار می توانید از مقوای پشت شطرنجی، خطکش، تیغ برش، صفحه برش (یا شیشه) استفاده کنید.
بدین ترتیب برای اشکال مختلف که در شکل هندسی ساده هستند ماکت بسته بندی طراحی کنید تا ابتدا آن دید سه بعدی که لازم است به آن مسلط شوید را پیدا کنید.
چنانچه نمی دانید برای چه محصولی بسته بندی تمرینی کار کنید می توانید به سایت های ایده یابی همچون Pinterest مراجعه کنید.
پس از آنکه دید سه بعدی در طراحی بسته بندی را پیدا کردید می توانید از سختی کار خود بکاهید و از ابزار هایی استفاده کنید که راندمان کار شما را افزایش می دهد و در زمان بسیار کمتری می توانید بسته بندی را طراحی کنید.
از این بین می توان به ابزار هایی مثل نرم افزار های گرافیکی اشاره کنیم.
ابزار های طراحی بسته بندی چیست؟
در طراحی بسته بندی از ابزار های گوناگونی همچون تیغ، خط کش، مقوا، پرینتر، گرد بر، مداد و… برای طراحی قالب بسته بندی های سالید و فلکسیبل استفاده می گردد. علاوه بر این ابزار ها که برای کار های دستی بهره برداری می گردند، می توان از نرم افزار های طراحی گرافیک برای ساخت بسته بندی و اضافه کردن طرح گرافیکی اشاره کرد.
از بین نرم افزار های طراحی گرافیک که برای طراحی بسته بندی استفاده می شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ادوبی ایلوستریتور
- ادوبی فتوشاپ
- کورل دراو
- ایندیزاین
- اسکو
- آرتیوس کد
از این بین قدرتمند ترین نرم افزار طراحی گرافیک ادوبی که برای بسته بندی می توان استفاده کرد ادوبی ایلوستریتور را پیشنهاد می کنیم. این نرم افزار یک نرم افزار بردار-محور می باشد که برای طراحی قالب بسته بندی و گرافیک بسته بندی بسیار پرکاربرد می باشد.
چنان چه به این نرم افزار علاقه داشته باشید می توانید به دوره جامع نرم افزار ادوبی ایلوستریتور مراجعه کنید.
همچنین علاوه بر نرم افزار های طراحی بسته بندی ابزار های گوناگونی برای این حرفه وجود دارد که می توانید به این مقاله مراجعه کنید.
حال که ابزار لازم را فرا گرفتیم، وقت آن است که با طراحی قالب بسته بندی شروع کنیم. اگه بخواهیم یاد بگیریم که چطور طراحی بسته بندی را شروع کنیم؟ باید بدانیم که ابتدا باید قالب هر بسته بندی طراحی گردد، بعد گرافیک بسته بندی به آن اضافه شود. البته در موارد استثنایی می توان از قالب و یا گرافیک صرف نظر کرد.
طراحی بسته بندی های خلاقانه توام با یادگیری قالب های خلاقانه می باشد. البته که ممکن است یک بسته بندی قالب ساده ای داشته باشد اما گرافیک آن به قدری خلاقانه باشد که توجه کاربران را به خود جلب کند.
قیمت طراحی بسته بندی در ایران
حال که فهمیم چطور طراحی بسته بندی را شروع کنیم؟ باید بدانیم که حرفه طراحی بسته بندی جزو مشاغل پر درامد حساب می گردد. چنانچه اگر در این شغل بتوانید به طور حرفه ای بسته بندی طراحی کنید می توانید مبالغ خوبی را جهت طراحی بسته بندی دریافت کنید. البته این موضوع به توافق بین کارفرما و طراح بستگی دارد و نمی توان قیمت ثابتی در نظر گرفت، اما به طور کلی می توان قیمت طراحی بسته بندی در ایران را به صورت زیر عنوان کرد:
- طراح با 1 سال سابقه کار – با 30 نمونه کار: 35 دلار
- طراح با 5 سال سابقه کار – با 100 نمونه کار: 100 دلار
- طراح با 10 سال سابقه کار – با 150 نمونه کار: 200 دلار
- طراح با بیش از 10 سال سابقه کار – با بیش از 150 نمونه کار: 300 دلار به بالا
در دوره طراحی بسته بندی شرکت کنیم یا خودآموز یاد بگیریم؟
با مراجعه به پلتفرم هایی مانند یوتیوب می توانید به سیل عظیمی از پروژه های طراحی بسته بندی برخورد کنید که توسط افراد گوناگونی انجام می گردد. اما طراحی بسته بندی دارای نکات فنی و تخصصی می باشد که برای فراگیری آنها حتما پیشنهاد می کنیم در دوره های جامع طراحی بسته بندی همچون دوره آموزش طراحی بسته بندی آی گرافیکال شرکت کنید.
این انواع بسته بندی که نوشتید همه انواع بسته بندی هست یا بازم هست؟
نه قطعا. تعداد خیلی زیادی از انواع بسته بندی های مختلف وجود داره
مرسی از مقاله فوق االعاده مفیدتون. دنبال این بودم که ببینم چطور طراحی بسته بندی رو شروع کنم. ممنون
ممنون از همراه شما دوست خوبم