در این پادکست قصد داریم درباره پادکست تاریخچه بسته بندی در ایران و جهان صحبت کنیم! ابتدا نگاهی خواهیم داشت به تاریخچه بسته بندی در جهان و سپس درباره تاریخچه این صنعت در کشور عزیزمان ایران صحبت خواهیم کرد!
همراهمون باشید!

بسته بندی (یا به انگلیسی Package) با توجه به نوع کالای بکار رفته در آن (که میتونهکاغذ، شیشه، فلز، پلاستیک و غیره باشه) دارای تاریخچه متفاوتی است ولی بطور کلی از نحوه بسته بندی کالاها تا ۸۰۰۰ سال پیش اطلاعات درستی در اختیار ما نیست.
اما تحقیقات نشانگر آن است که از ۸ قرن پیش از میلاد مسیح، یعنی از حدود ۱۰ هزار سال پیش کالاها با استفاده از بسته بندی پارچه ای (مسنوجات) یا در ظروف گلی و شیشه ای زمخت حمل و جابجا می شدند.    (شیشه هایی که اصلا شبیه به شیشه های الان نبودند)

۱۵۵۰ سال یش از میلاد، بطری سازی در مصر رایج شد و همزمان با آن، مردمان برای جابجای ماکیان از سبدهای بافته شده از برگ درختان خرما استفاده می نمودند.
چینی ها ۲۰۰ سال پیش از میلاد، از پوست درخت توت کاغذ ساخته و بشکه چوبی در یونان و رم باستان رواج داشت و برای عطر و… از بطری استفاده میشد.

به سبب پیشرفت صنعت شیشه سازی در سالهای بعد از ۴۰۰ میلادی، محصولات شیشه ای از کیفیت بالایی برخوردار بوده و با قیمت گزاف عرضه می شدند و در این میان شیشه های مرغوب، گرانبها تر از طلا و نقره بود.
اولین بار در سال ۱۰۵ میلادی در سی یانگ چین توسط (TSAI.IUN )  کاغذ ساخته شد.  در سال ۷۵۰ میلادی صنعت کاغذ سازی به خاورمیانه و سپس به اروپا رسید. در سال ۷۵۱ میلادی وقتی که سمرقند به تصرف اعراب درآمد کارخانه کاغذ سازی آن شهر در اختیار مسلمانان قرار گرفت. در سال ۸۶۸ میلادی اولین نشانه های چاپ از چینی ها باقی مانده است.

در سال ۱۲۰۰ میلادی آهن و قلعِ اندود در بوهیما توسط کارگرانی کشف و ساخته شد و در صنعت بسته بندی بکار رفت و ۳ قرن پس از آن، هنر تهیه برچسب و بافت ساکها ی کنفی رواج یافت. قدیمی ترین پوشش کاغذ چاپی از آندره اس برنادت در آلمان می باشد.

در سال ۱۵۷۵ میلادی آهن سفید شناخته شد ولی زمان ساخت آن در انگلیس به سال ۱۶۶۵ متقارن با صدور قلع به آلمان برمیگردد و در قرن ۱۷ میلادی هنر کاغذ سازی به آمریکا رفت و همچنین اولین نوشابه گازدار بخاطر دسترسی به بطری محکم و چوب پنبه، از شیشه در سال ۱۷۰۰ میلادی تهیه گردید. آهن سفید در سالهای بین ۱۷۲۰ تا ۱۷۳۰ مورد مصرف زیادی داشت.

اولین قوطی فلزی با استفاده از لحیم در سال ۱۷۶۴ توسط کارخانه توتون سازی وارد بازار گردید. استفاده از شیشه در صنعت بسته بندی کشورهای اروپایی از قرن ۱۸ میلادی در انگلستان شروع و همزمان با آن از جعبه های لحیم شده نیز برای عرضه مواد غذایی خشک استفاده میشد.

در سال ۱۸۰۴ میلادی نگهدار ی مواد غذایی را به روشهای دودی کردن ، خشک کردن و بسته بندی کمپوت و کنسرو در مرحله اول با استفاده از ظروف شیشه ای و سپس در قوطی های فلزی ابداع نمود.

اما بریم سراغ تاریخچه بسته بندی در ایران

کشور ایران به لحاظ موقعیت استراتژیکی که در منطقه دارد از دیر باز سابقه  مراودات تجاری داشته و کالاها و محصولات خود را بصورت کاروانهای حاوی پارچه، ادویه، مصنوعات دستی به دیگر ممالک ارسال نموده است و بسته بندی این نوع کالاها نوعا از بسته بندی های کیسه ای همانند گونی ، چوبی ، مانند صندوق های مکعب مستطیل که برای مسیرهای طولانی مناسب بوده ، تشکیل شده است.

صنعت بسته بندی در ایران کمتر از نیم قرن سابقه دارد در حالی که در اروپا این صنعت دو قرن پیش راه اندازی شده و امروزه درآمد های قابل توجهی را  برای تولید کنند گان کالاهای صنعتی و کشاورزی تامین می کند.

صنعت بسته بندی در ایران با ساخت قوطی فلزی توسط شخصی بنام درخشان در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی آغاز و تاریخچه بسته بندی مواد غذایی را نیز با همین تاریخ مقارن می دانیم و همچنین اولین کارخانه کاغذ سازی در سال ۱۳۲۸ در کهریزک احداث شد که کاغذ های باطله را برای تولید کاغذ و مقوا استفاده می نمود. بعد از آن تعدادی واحد تولیدی دیگر در سایر نقاط ایران بوجود آمد . اساس صنعت کاغذ سازی در کشور بر اساس تولید خمیر و کاغذ شکل گرفت و سپس روز به روز کاملتر گردید. در سال ۱۳۳۰ اولین قوطی فلزی جهت بسته بندی روغن نباتی جامد بوسیله دستگاه های مدرن ساخته شد و در سال ۱۳۴۴ سیستم لاک زنی اتوماتیک در ایران نصب ومورد بهره برداری قرار گرفت.

در حال حاضر صنایع داخلی قادر به ساخت لایه بیرونی کارتن ، کاغذ های مورد استفاده در جعبه و کاغذ های حفاظت شده ، لایه های پلیمری برای محصولات پاستوریزه و استرلیزه می باشد. اولین کارخانه مدرن ایران در سال ۱۳۴۹ در هفت تپه خوزستان برای تولید  کاغذ های تحریر با استفاده از تفاله نیشکر احداث شد. متعاقب آن کارخانه چوب و کاغذ ایران ( چوکا ) با استفاده از خمیرهای وارداتی و خمیر های داخلی، کاغذ های کرافت و بسته بندی را تولید نمود.

دوستای خوب آی گرافیکال، خیلی ممنونم که گوشتون رو به من سپردین، رای شنیدن پادکست های بیشتر می توانید به سایت iGraphical به نشانی ir مراجعه فرمایید. من، علیرضا ازلگینی، مدرس آی گرافیکال، تا یه پادکست دیگه شمارو به خدای بزرگ میسپارم!

حق کپی رایت و انتشار برای آی‌گرافیکال محفوظ می باشد iGraphical.ir