نورپردازی و مواد در بلندر: نورپردازی و مواد (Materials) دو بخش حیاتی در ایجاد صحنه‌های سه‌بعدی واقعی و جذاب در بلندر (Blender) هستند. بدون نورپردازی مناسب و مواد با کیفیت، حتی پیچیده‌ترین مدل‌ها هم می‌توانند بی‌روح و غیرواقعی به نظر برسند. در این مقاله به بررسی تکنیک‌های پیشرفته نورپردازی و مواد در بلندر می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم صحنه‌های خود را به سطح بالاتری از واقع‌گرایی برسانید.

نورپردازی و مواد در بلندر: تکنیک‌های پیشرفته

1. نورپردازی در بلندر

1.1 مبانی نورپردازی در بلندر

نورپردازی در بلندر با استفاده از انواع مختلف منابع نوری انجام می‌شود. این منابع شامل نورهای نقطه‌ای (Point Light)، نورهای محیطی (Area Light)، نورهای خورشیدی (Sun Light)، و نورهای اسپات (Spot Light) می‌شود. هر یک از این منابع نوری ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که به شما اجازه می‌دهد تا صحنه‌های خود را به نحو مطلوبی روشن کنید.

  • نور نقطه‌ای (Point Light): این نوع نور از یک نقطه در فضا به تمامی جهات تابش می‌کند و برای نورپردازی عمومی و ایجاد نقاط نوری کوچک مناسب است.
  • نور محیطی (Area Light): این نوع نور از یک سطح تابش می‌کند و برای نورپردازی یکنواخت و نرم بر روی اجسام بزرگ‌تر مناسب است.
  • نور خورشیدی (Sun Light): این نور برای شبیه‌سازی نور طبیعی خورشید استفاده می‌شود و برای ایجاد سایه‌های بلند و روشنایی قوی مناسب است.
  • نور اسپات (Spot Light): این نور شبیه به چراغ قوه است که از یک نقطه به صورت مخروطی تابش می‌کند و برای نورپردازی موضعی و ایجاد نقاط تمرکز نوری مفید است.

1.2 تکنیک‌های پیشرفته نورپردازی

1.2.1 نورپردازی سه نقطه‌ای (Three-Point Lighting)

نورپردازی سه نقطه‌ای یکی از تکنیک‌های کلاسیک در صنعت فیلم‌سازی و عکاسی است که در بلندر نیز به کار می‌رود. این تکنیک شامل سه منبع نوری است:

  • نور اصلی (Key Light): این نور منبع نوری اصلی است که بیشترین روشنایی را به صحنه می‌دهد.
  • نور پرکننده (Fill Light): این نور برای پر کردن سایه‌هایی که توسط نور اصلی ایجاد می‌شود، استفاده می‌شود و به متعادل کردن نورپردازی کمک می‌کند.
  • نور پشتی (Back Light): این نور از پشت سوژه تابش می‌کند و باعث جدا شدن سوژه از پس‌زمینه و ایجاد حس عمق می‌شود.
1.2.2 نورپردازی HDRI

HDRI (High Dynamic Range Imaging) یکی از تکنیک‌های محبوب برای نورپردازی صحنه‌های سه‌بعدی است. این تکنیک از تصاویر پانورامای با دامنه دینامیک بالا استفاده می‌کند تا نورپردازی طبیعی و واقعی‌تری ایجاد کند. در بلندر، می‌توانید از تصاویر HDRI به عنوان منبع نوری برای محیط (Environment) استفاده کنید تا نورپردازی و بازتاب‌های واقعی‌تر ایجاد کنید.

  • نحوه استفاده: برای استفاده از HDRI، کافی است به بخش World Properties رفته و یک تصویر HDRI به عنوان محیط نوری وارد کنید. این تصویر به طور خودکار نور را در صحنه پخش می‌کند و بازتاب‌های واقع‌گرایانه‌ای روی اجسام ایجاد می‌کند.
1.2.3 نورپردازی حجمی (Volumetric Lighting)

نورپردازی حجمی به شما اجازه می‌دهد تا نور را به صورت ذرات معلق در هوا یا ابرهای گرد و غبار در صحنه نمایش دهید. این تکنیک برای ایجاد جو خاص یا جلوه‌های ویژه نوری بسیار مفید است.

  • نحوه استفاده: برای ایجاد نور حجمی در بلندر، می‌توانید از یک Volume Scatter یا Volume Absorption Shader در بخش Shader Editor استفاده کنید و آن را به World Output متصل کنید. همچنین می‌توانید از یک Volume Cube برای ایجاد مه یا ابر در صحنه استفاده کنید.

نکات کاربردی برای متریال دهی در Blender

 

2. مواد (Materials) در بلندر

2.1 مبانی مواد در بلندر

مواد در بلندر از طریق سیستم شیدر (Shader) تعریف می‌شوند. شیدرها شامل پارامترهایی هستند که ویژگی‌های سطح اجسام را تعریف می‌کنند، مانند رنگ، شفافیت، بازتاب، و زبری. شیدرهای متنوعی در بلندر وجود دارد که می‌توانید با ترکیب آن‌ها به مواد پیچیده و واقعی‌تری دست پیدا کنید.

  • Principled BSDF: این شیدر همه‌کاره، یک شیدر فیزیکی مبتنی بر قوانین واقعی نور است که می‌تواند برای ساخت مواد مختلف مانند فلزات، شیشه‌ها، پلاستیک‌ها، و پارچه‌ها استفاده شود.
  • Glass Shader: این شیدر برای ایجاد مواد شیشه‌ای و شفاف استفاده می‌شود.
  • Emission Shader: این شیدر برای ایجاد سطوحی که از خود نور ساطع می‌کنند، استفاده می‌شود.

2.2 تکنیک‌های پیشرفته مواد

2.2.1 مواد مبتنی بر فیزیک (PBR – Physically Based Rendering)

مواد مبتنی بر فیزیک یا PBR یکی از استانداردهای مدرن در ایجاد مواد واقع‌گرایانه است. این مواد با استفاده از اصول فیزیکی نور و بازتاب، مواد با کیفیت و طبیعی‌تری ایجاد می‌کنند.

  • خصوصیات PBR: مواد PBR دارای ویژگی‌هایی مانند Albedo (رنگ پایه)، Roughness (زبری)، Metalness (فلزی بودن)، و Normal Map (نقشه برجستگی) هستند که هر کدام به طور دقیق کنترل می‌کنند که چگونه نور با سطح جسم تعامل دارد.
  • نحوه استفاده: برای ایجاد مواد PBR در بلندر، می‌توانید از شیدر Principled BSDF استفاده کنید و با تنظیم پارامترهای آن، به مواد طبیعی و واقعی دست پیدا کنید. برای دست‌یابی به جزئیات بیشتر، از نقشه‌های تکسچر مانند Roughness Map و Normal Map استفاده کنید.
2.2.2 مواد ترکیبی (Mix Shader)

بلندر به شما اجازه می‌دهد تا شیدرهای مختلف را با هم ترکیب کنید تا مواد پیچیده‌تری بسازید. برای این کار می‌توانید از Mix Shader استفاده کنید.

  • مثال: فرض کنید می‌خواهید ماده‌ای ایجاد کنید که ترکیبی از شیشه و فلز باشد. می‌توانید شیدر Glass و شیدر Principled BSDF را با یک Mix Shader ترکیب کنید و با تنظیم مقدار Factor، تعادل مناسبی بین این دو ماده ایجاد کنید.
2.2.3 مواد رویه‌ای (Procedural Materials)

مواد رویه‌ای موادی هستند که بدون نیاز به تکسچرهای خارجی و فقط با استفاده از الگوریتم‌های داخلی بلندر ایجاد می‌شوند. این مواد قابلیت تنظیم‌پذیری بسیار بالایی دارند و می‌توانید با استفاده از نودهای مختلف در Shader Editor، الگوهای پیچیده‌ای ایجاد کنید.

  • نحوه استفاده: برای ایجاد مواد رویه‌ای در بلندر، می‌توانید از نودهای مختلفی مانند Noise Texture، Musgrave Texture، و Voronoi Texture استفاده کنید. این نودها به شما اجازه می‌دهند تا الگوهای پیچیده‌ای مانند سنگ، چوب، یا حتی سطح سیاره‌ها را ایجاد کنید.
دوره جامع نرم افزار بلندر 3D

دوره جامع نرم افزار بلندر 3D

علیرضا ازلگینی12:33:00

 

 

نتیجه‌گیری

نورپردازی و مواد دو عنصر اساسی در خلق صحنه‌های سه‌بعدی واقعی و جذاب هستند. با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته‌ای که در این مقاله به آن‌ها پرداخته شد، می‌توانید کیفیت صحنه‌های خود را بهبود بخشید و آن‌ها را به سطح بالاتری از واقع‌گرایی برسانید. استفاده از نورپردازی سه‌نقطه‌ای، HDRI، و نورپردازی حجمی می‌تواند به ایجاد جلوه‌های نوری چشمگیر کمک کند. همچنین با بهره‌گیری از مواد PBR، ترکیب شیدرها، و مواد رویه‌ای، می‌توانید جزئیات دقیق و واقعی‌تری به مدل‌های خود اضافه کنید. با تمرین و تجربه بیشتر، به توانایی‌های خود در استفاده از این تکنیک‌ها مسلط خواهید شد و قادر خواهید بود صحنه‌های سه‌بعدی بی‌نظیری خلق کنید.